“Grip” voert je mee in een maalstroom van persoonlijke gedachten, filosofische ideeën en prachtige landschappen. Maar hoe slaagt Stephan Enter erin zijn lezer bladzijde na bladzijde te blijven boeien? ‘Beweging’ lijkt het sleutelelement in deze bijzondere roman van de Nederlandse schrijver.
Ruimte
De protagonisten – Paul, Martin en Vincent – zijn gedurende het hele verhaal onderweg naar elkaar, voor een reünie 20 jaar na hun gezamenlijke reis als studenten naar de Lofoten. De drie personages bewegen in geografische zin naar elkaar toe, met als uiteindelijke trefpunt in Wales de vierde – en onhoorbare – protagonist, Lotte.
Tijd
Ondertussen zijn er heel wat sprongen in de tijd, die naargelang de herinneringen van de protagonisten heen-en-weer gaat tussen de huidige reis richting Wales en flashbacks naar de reis van 20 jaar geleden richting de Lofoten. Deze doelbewuste tijdvertraging verhoogt de spanning: slechts mondjesmaat worden er stukjes nieuwe informatie toegevoegd aan elk deel van het verhaal.
Vertelperspectief
De schrijver maakt ook gretig gebruik van een wisselend vertelperspectief. Zo krijgen we in elk deel van de roman een andere visie op de gebeurtenissen die zich in het verleden in Noorwegen hebben afgespeeld. De analyses die de personages als ik-verteller van elkaar maken zijn zeer grondig, maar zeggen vaak meer over henzelf (en hun eigen onzekerheden), dan dat ze echt inzicht geven in de mensen met wie ze bevriend waren.
Vertelwijze
Ook de vertelwijze maakt dat het verhaal vlot blijft lopen. Enter kiest voor ‘stream-of-consciousness’ als methode om zijn personages aan het woord te laten: landschapselementen, situaties, omstanders… alles roept voortdurend associaties, gedachtesprongen en herinneringen op.
Maar toch, ondanks deze diverse vormen van beweging op alle niveaus van het verhaal, lijkt één niveau te worden geplaagd door stilstand.
Protagonisten
De drie vertellers lijken niet echt te evolueren doorheen het verhaal: ze vertonen nog steeds dezelfde karaktertrekken als 20 jaar geleden. Paul blijft zich superieur gedragen ten opzichte van zijn vrienden, Vincent worstelt onderhuids nog steeds met zijn faalangst, en Martin slaagt er niet in zijn eeuwige onzekerheid van zich af te schudden.
Deze korte narratologische analyse toont dat Stephan Enter niet zomaar eventjes een boek heeft geschreven, maar wellicht vele uren heeft gebroed op dit literaire pareltje.