Het oeuvre van Almodóvar beslaat een periode van 45 jaar, en bestaat uit meer dan 20 langspeelfilms en nog een 15-tal kortfilms. Dit is op zijn zachtst gezegd indrukwekkend. Des te meer als je weet dat hij als autodidact zijn eerste stappen heeft gezet in de filmwereld, nadat Franco de Nationale filmschool van Madrid had gesloten.
Grote doorbraak
Mujeres al borde de un ataque de nervios (1988) was de eerste commerciële en internationale succesfilm van Almodóvar. Hij won er veel Europese prijzen mee (o.a. 5 Goya Awards en een award in Venetië), en enkele nominaties in Amerika.
Ook in 2023 kan de film nog een volle zaal trekken. Fans moeten tijdig hun kaartjes kopen voor een quasi eenmalige vertoning in een niet-zo-commerciële cinemazaal.
Vrouwelijk en gevaarlijk
De hoofdpersonages in deze film zijn – uiteraard – vrouwen. Vrouwen die geconfronteerd worden met een relatiebreuk, ongewenste zwangerschap, bedrog, enz. Gebeurtenissen die hen radeloos maken en die leiden tot onbezonnen acties: slaappillen nemen, van het balkon springen, tot het willen vermoorden van de man die hen dit leed heeft bezorgd.
Almodóvar creëerde een heerlijke emotionele rollercoaster van extreem drama en humor. De actrices zijn zo verblind door hun eigen problemen, dat ze weinig ruimte hebben om elkaar te steunen, wat het drama alleen maar versterkt.
Het drama uit zich op vele manieren: gaande van subtielere uitingen als overdreven maquillage, ongevraagd relatieadvies over de intercom, tot meer extreme acties als brand stichten, achtervolgingsscènes, (zelf)moordpogingen, enz.
Maar in al deze scènes is humor nooit ver weg. Wanneer Carlos Candela terug op het balkon trekt na haar zelfmoordpoging, profiteert hij er zichtbaar van om haar achterwerk grondig te betasten. En de taxichauffeur die Pepa en Candela helpt om de ex-partner te achtervolgen, heeft werkelijk álles bij om zijn passagiers het leven aangenamer te maken, dus ook oogdruppels voor Pepa die net een glas gazpacho in haar ogen had gekregen.
Existentiële angst
Tot lang na de dood van Franco was in Spanje het katholieke geloof zeer dominant. De regisseur is geïntrigeerd door de impact van dit geloof op de denkwijze van de Spanjaarden. Hij toont dit door Bijbelse symboliek in zijn verhalen te verweven.
In de film heeft Pepa op haar balkon enkele huisdieren: eenden, vogels, konijnen… Twee van elke soort, zoals in de ark van Noah. Want ‘zo hoort het toch’. De vrouwelijke hoofdpersonages zijn allemaal bezeten door hun verlangen naar een trouwe levensgezel. De angst voor eenzaamheid is existentieel: hij maakt hen gek. Alleen zijn is een idee dat niet in hun wereldbeeld past.
Het is een eeuwenoud streven van de mens om samen met anderen te leven. De mens bestaat in relatie tot de ander. Maar in een zeer geïndividualiseerde samenleving, waar romantische (hetero)relaties de norm zijn, heeft de angst voor eenzaamheid disproportionele vormen aangenomen. Het drijft mensen tot waanzin.
Maar Pepa heeft – ondanks het bedrog van haar ex-partner – toch nog een zeker normbesef: hem vermoorden gaat nét te ver… Dan maar alle tranen laten lopen op de tonen van het dramatisch mooie Soy infeliz:
soy infeliz si porque tu no me quieres, piensas que yo he de morir
que me sirvan cuatro tragos cantinero yo los pago
pa’ calmar este sufrir
(Soy infeliz, Lola Beltrán)